ERAL-NIT, beyin temelli bir zekâ testi olarak geliştirilen ve uygulanan bir bilişsel değerlendirme aracıdır. Beynin dört ana lobu – frontal, parietal, temporal ve oksipital – arasındaki iş birliğine dayanarak çocukların üst düzey zihinsel işlevlerini kapsamlı bir şekilde analiz etmeyi amaçlamaktadır. Test, alıcı dil, kaba motor hareket, sayısal yetenek, dikkat, yakınsak ve ıraksak düşünme, görsel algı, hafıza ve sosyal beceriler gibi 16 alt bilişsel alanı değerlendirir.
Çalışma Süreci ve Ebeveyn Katılımının Önemi
ERAL-NIT, yalnızca çocukların bilişsel profillerini değil, aynı zamanda ebeveynlerin çocuklarının performanslarına dair algılarını da dikkate alır. Ebeveynler, çocuklarının genel ve özel bilişsel performansını değerlendiren kısa bir geri bildirim sağlar. Bu değerlendirmeler, test sonuçlarıyla karşılaştırılarak ebeveynlerin değerlendirmelerinin tutarlılığı ölçülür. Elde edilen sonuçlar, ebeveynlerin çocuklarının bilişsel becerilerine dair algılarında uyumsuzluk varsa, geri bildirim sağlanarak bu farkındalığı artırmayı hedefler.
Veri Toplama ve Katılımcı Profili
Test geliştirme çalışmaları, TÜİK’in belirlediği 12 bölgeyi temsil eden şehirlerde, 2019-2020 yılları arasında yapılmıştır. Özel ve devlet okullarından davet edilen öğrenci ve ebeveynler, Türkiye’nin farklı bölgelerinden bu çalışmaya katılmıştır. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi’nden Prof. Dr. Ercümend Ersanlı ve Samsun’daki bir okuldan Ali Kılıçarslan liderliğinde yürütülen çalışmaya, zihinsel bozukluk tanısı olan çocuklar da dahil edilmiştir. Toplam 574 ebeveyn, çocuklarına dair bilişsel değerlendirmeler yapmıştır.
Veri Analizi ve Elde Edilen Bulgular
ERAL-NIT, çocukların gözlemli ve gözlemsiz IQ puanlarını CAS (Cognitive Assessment System) ile karşılaştırarak değerlendirir. Analizlerde, gözlemler dikkate alınmadan elde edilen IQ puanları ile gözlem sonrasındaki IQ puanları arasında yüksek düzeyde bir korelasyon bulunmuştur. ERAL-NIT’in CAS testine benzer sonuçlar vermesi, testin doğruluğunu destekleyen güçlü bir pozitif korelasyon sağlar. Ayrıca, analizlerde kadınların bilişsel performans üstünlüğü gibi bazı literatür bulgularıyla uyumlu sonuçlara ulaşılmıştır.
Testin Geçerliliği ve Sonuçların Değerlendirilmesi
ERAL-NIT, hastane teşhisleri ile kıyaslandığında yüksek doğruluk oranlarına ulaşmıştır. Özellikle, Özel Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG) tanısı konulan bireylerin %83’ü ERAL-NIT tarafından doğru şekilde ÖÖG pozitif olarak sınıflandırılmıştır. Bu yüksek doğruluk oranı, testin geçerliliğini ve Türkiye’deki bilişsel değerlendirme alanında güvenilir bir araç olarak kabul edilmesini sağlar.
Sonuç ve Kapsamlı Bilişsel Değerlendirme Sağlayan Bir Araç Olarak ERAL-NIT
ERAL-NIT, çocukların bilişsel performanslarını ebeveyn değerlendirmeleriyle karşılaştırarak çok boyutlu bir analiz sunmaktadır. Türkiye’deki bilişsel değerlendirme çalışmalarına önemli bir katkı sağlayan ERAL-NIT, ebeveyn ve çocukların bilişsel gelişiminde önemli bir kaynak olarak öne çıkmaktadır.