Ateşkes sona erdi

DIŞ HABERLER SERVİSİ – İsrail ile Hamas arasındaki varılan anlaşma kapsamında 24 Kasım Cuma günü yerel saatle 07.00’de uygulamaya giren insani ara sona erdi. Ateşkesin sona ermesiyle ilgili iki taraf da birbirini suçlarken, Cuma sabahı ateşkesin dolmasına saatler kala İsrail, Demir Kubbe hava savunma sisteminin Gazze’den atılan bir roketi düşürdüğünü bildirdi.

İsrail ordusu (IDF), Hamas’ı insani ateşkesi ihlal etmekle suçlarken, hava savunma sisteminin Gazze sınırı yakınında bir Hamas roketini havada etkisiz hale getirdiğini ve sonuç itibariyle savaşa devam edildiğini belirtti. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas’ın daha fazla İsrailli rehineyi bırakmaya yanaşmadığını ve bunun da ateşkes koşullarını ihlal anlamına geldiğini savundu. Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın, üzerinde uzlaşıldığı gibi tüm kadın rehineleri serbest bırakmadığı ve İsrail’e roket saldırıları düzenlediğini bildirildi.

Hamas ise İsrail’in Gazze’nin kuzeyine yakıt girişini engellemesini ateşkesin bozulma sebebi olarak gösterdi. Hamas, “Savaşın yeniden başlaması ve saldırılan tüm sorumluluğu rehinelerin bırakılması konusundaki tüm teklifleri reddeden İsrail’e aittir” açıklamasını yaptı. Hamas’a yakın bir kaynak da AFP ajansına, grubun silahlı kanadının “çatışmaya devam etme” ve “Gazze Şeridi’ni savunma” emri aldığını söyledi.

‘Refah’a gidin’

Ateşkesin sonra ermesiyle hava saldırıları ve çatışmalar başladı. İsrail ordusu, Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus şehrini “savaş bölgesi” ilan etti.

İsrail basını, saldırıların Hamas liderlerinden Yahya Sinwar’ın saklandığı bölgeye yoğunlaştırdığını yazdı. Kente dağıtılan uyarı broşürlerinde Han Yunus sakinlerinden Mısır sınırına yakın Refah’a geçmelerinin istendiği ifade edildi. IDF, Gazze Şeridi’ni tahliye bölgelerine bölen bir harita yayınlayarak bölge sakinlerini ordunun talimatlarına uymaya çağırdı. IDF sözcüsü Arapça yayınladığı mesajda, bölge sakinlerini gerekirse evlerini boşaltmaya çağırdı. Han Yunus, 7 Ekim’den sonra İsrail saldırılarının hedefi olan Gazze’nin kuzeyinden gelen Filistinlilerin sığındığı yerlerden biriydi.

İsrail’in Gazze Şeridi’ne gerçekleştirdiği saldırılarda can kaybı ise artıyor. Filistin Sağlık Bakanlığı Sözcüsü Eşref El-Kudra yaptığı açıklamada, insani aranın sona ermesinden sonra İsrail’in saldırılarında hayatını kaybedenlerin sayısının 109’a yükseldiğini duyurdu. Saldırıda AA’nın Gazze’de görev yapan kameramanı Muntasır es-Savvaf da hayatını kaybetti.

Ateşkes içinse ümitler tamamen tükenmiş değil. CNN televizyonuna konuşan bir kaynak, İsrail ile Hamas arasındaki ateşkes bozulmasına rağmen, Gazze Şeridi’nde tutulan bazı rehinelerin serbest bırakılmasıyla ilgili müzakerelerin sürdüğünü söyledi. Bununla birlikte bölgedeki insani durumun daha da kötü bir hal alması bekleniyor. BM, İsrail ordusunun, Gazze’nin güneyindeki yeniden başlayacak saldırılarının 900 bini BM binalarında barınan 1 milyon mültecinin sınırı aşarak Mısır’a geçmeye çalışmasına yol açabileceği uyarısında bulundu.

Ateşkesin bitmesi tepki çekti

Ateşkesin sona ermesi ve bölgede çatışmaların yeniden başlaması dünyada tepkiyle karşılandı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Gazze Şeridi’ne saldırıların yeniden başlamasına yönelik, “Savaş durumuna dönüş, gerçek bir insani ateşkesin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı. Guterres sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “İnsani aranın yeniden sağlanmasının mümkün olacağını umuyorum” dedi.

Katar Dışişleri Bakanlığı ise, “Katar Devleti, İsrail’in Gazze Şeridi’ne yönelik saldırılarının insani duraklamanın sona ermesinin ardından, uzatma konusunda bir anlaşmaya varılmadan yeniden başlamasından derin üzüntü duyduğunu ifade eder dedi. Katar, arabulucu konumda olacağını ve insani aranın devam etmesi için ellerinden geleni yapacaklarını belirtti.

Blinken: Kuzeye benzemesin

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, yeniden harekata başlayan İsrail’i açık şekilde uyardı. Blinken, Tel Aviv’de gerçekleştirdiği basın toplantısında, “İsrail’in kendisini nasıl savunduğu önemli. İsrail’in terörist grupla karşı karşıya kalsa bile uluslararası insancıl hukuka ve savaş yasalarına uygun hareket etmesi zorunludur” ifadelerini kullandı.

İsrail hükümetinin bölgeye daha fazla insani yardım sağlanmasını kabul ettiğini söyleyen Blinken, “İsrail sivillerin korunmasının bölgeye ve insani yardım ulaştırılmasının zorunluluğunu anladı ve bunun uygulamada da sürmesini sağlamak için çalışmaya devam edecek” şeklinde konuştu.

Blinken, İsrail’in askeri operasyonlara devam etmeden önce masum Filistinlilerin kaybını en aza indirecek insani sivil koruma planlarını uygulamaya koyması gerektiğini açıkça belirttiğini ifade etti. Blinken, “Gazze’nin kuzeyinde gördüğümüz ölçekte büyük sivil can kayıplarının ve yerinden edilmelerin güneyde tekrarlanmaması gerektiğinin altını çizdim. Başbakan’a (Netanyahu) da söylediğim gibi niyet önemli ama sonuç da önemli” dedi.

Hamas liderleri hedefte

The Wall Street Journal’ın (WSJ) haberine göre; İsrailli yetkililer, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun talimatıyla İsrail’in üst düzey casusluk kurumlarının Hamas liderlerinin peşinde olduğunu belirtti. Yetkililer özellikle Hamas lideri Halid Meşal ve yurtdışında yaşayan diğer Hamas liderlerini öldürmek için bir kampanya başlatıldığına dikkat çekti. Netanyahu 22 Kasım’da yaptığı bir konuşmada, “Mossad’a nerede olurlarsa olsunlar Hamas liderlerine karşı harekete geçme talimatı verdim” demişti. WSJ, yurtdışındaki operasyonların uluslararası hukuku ihlal etme olasılığına işaret ederken, haberde, İsrail istihbaratının dünya çapında suikast konusunda büyük bir deneyime sahip olmasına dikkat çekildi.

İsrailli sivili de vurmuşlar

Kudüs’te gerçekleşen Hamas saldırısında bir skandal yaşandığı ortaya çıktı. Kudüs’te önceki gün Hamas tarafından düzenlenen silahlı saldırıda, saldırganlardan biri olduğu zannedilerek İsrail güçlerince vurulan bir İsrailli olduğu, sivil vatandaşın silahıyla saldırganlara müdahale ettiği öğrenildi. İsrail askerinin müdahalesinde, bu kişinin de vurulduğu ve hayatını kaybettiği açıklandı. Böylece saldırıda ölü sayısı 4’e yükseldi.

Gerçekçi bulmamışlar

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times, İsrail’in Hamas’ın 7 Ekim’de hayata geçirdiği saldırı planından bir yılı aşkın süredir haberdar olduğunu öne sürdü. İsrail ordusu ve istihbaratı tarafından gerçekçi bulunmayan Hamas planı, 7 Ekim’de gerçekleşen saldırıları neredeyse birebir anlatıyor. Habere göre belge, İsrail ordusu ve istihbaratı arasında yaygın olarak incelendi, ancak uzmanlar bu boyutta bir saldırının Hamas’ın kapasitesinin üstünde olduğu sonucuna vardı. Bu belgenin siyasi liderlere gösterip gösterilmediği bilinmiyor.