‘Kıyamet günü’ havalanacak, 4 tane var! Penceresi olmayan ‘Uçan Kremlin’

Derleyen: Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – Tıpkı ABD’de olduğu gibi halihazırda Rusya’nın elinde de ‘kıyamet günü uçağı’ olarak adlandırılan ve olası bir nükleer savaş durumunda üst düzey isimleri misafir ederek komuta kontrol hizmeti sağlayacak özel donanımlı uçaklardan oluşan küçük bir filo bulunuyor. Rusya’nın bu amaçlarla elinde bulundurduğu filonun olası bir nükleer savaş veya benzeri bir yıkım senaryosunda üst düzey isimlerle birlikte havalanarak 2 haftaya kadar komuta ve kontrol görevlerini üstlenebileceği tahmin ediliyor. Rusya’nın elindeki ‘kıyamet günü uçakları’ NATO tarafından ‘Maxdome’ olarak kodlandırılan veya bir diğer adıyla ‘Uçan Kremlin’ olarak bilinen Ilyushin Il-80 – Aimak uçaklarından oluşuyor.

Batılı fotoğrafçılar tarafından ilk kez 1992 yılında fotoğraflanabilen Ilyushin Il-80 uçaklarının 1987 yılında hizmete girdiği tahmin ediliyor. Rus Havacılık ve Uzay Kuvvetleri’nin dört Il-80’i, Sovyetler Birliği döneminde yolcu uçağı olarak geliştirilen Il-86 platformu üzerinden geliştirdiği belirtiliyor.

ÇOĞU ZAMAN YERDELER

Rusya’nın elinde bulundurduğu 4 ‘kıyamet günü uçağı’ndan sadece 3’ünün aktif hizmette olduğu tahmin ediliyor. Zaman zaman resmi geçit törenlerinde boy gösteren uçakların normal zamanlarda sık uçuşlar yapmamaları sebebiyle çok fazla görülmedikleri biliniyor. Ilyushin Il-80 uçaklarından birinin son kez görüldüğü yerlerden birisi de 2022 yılının mayıs ayında Zafer Bayramı sebebiyle Moskova’da gerçekleştirilen törenler olmuştu.

Ilyushin Il-80’lerin, ABD hükümetine benzer bir görev tanımıyla hizmet eden E-4B uçaklarıyla benzer özelliklere sahip olduğu biliniyor. Il-80’lerin tıpkı E-4B’ler gibi havada ikmal gerçekleştirebildiği, özel iletişim sistemleriyle donatıldığı, savaş durumlarında askeri birliklerin komuta ve kontrol edilmesine fırsat tanıyacak donanımlara sahip olduğu belirtiliyor. Ilyushin Il-86 uçakları üzerinden geliştirilen bu özel uçaklarda Il-86’lardan farklı olarak olası büyük patlamalardan yolcuları korumak için kokpit dışında pencere bulunmuyor. Il-86’ya oranla daha az giriş kapısına sahip olan uçağın kanatlarının altına monte edilmiş iki elektrik jeneratörü bölmesi yer alıyor.

Ulusal güvenlik gerekçesiyle özellikleri büyük orada açıklanmayan Il-86 uçaklarının kısa ve orta menzilli bir uçak olarak tasarlanmış olmasına rağmen bu uçak üzerinden geliştirilen Il-80’in daha uzun bir menzile izin verecek şekilde donatıldığı, havada ikmal yapabilme yeteneği sayesinde mevcut menzilini artırabilme yeteneğine sahip olduğu değerlendiriliyor.

DAHA ÖNCE HIRSIZLIKLA GÜNDEME GELDİ

Rus hükümeti için olağanüstü durumlarda ‘Uçan Kremlin’ olarak hizmete edecek olan uçaklar kameralar önünde çok fazla görünmüyor olsa da zaman zaman çeşitli sebeplerle gündem olmayı da sürdürüyor. Bu kapsamda 2020 yılında yaşanan örneklerden birisi de duyanları şaşkına çeviriyor.

2020 yılında Rusya’nın güneybatısında bulunan Taganrog kentindeki bir askeri tesiste bakıma alınan Il-80 uçaklarından birinde ciddi bir güvenlik ihlali yaşandı. Uçakta yaşanan hırsızlık sonucunda iletişim sistemlerinde kullanılan 39 parçanın çalındığı ortaya çıktı. Yapılan soruşturmanın ardından hırsızların uçağa kargo bölümünden girdiği tespit edilirken, uçakta ciddi bir hasar bulunmadığı belirtildi ve hırsızlık olayının ne zaman gerçekleştiğinin tam olarak tespit edilemediği açıklandı.

Yaşanan olayın ardından yürütülen adli süreçte ilk etapta bakım tesisinde bulunan üst düzey isimlerin de içinde olduğu 12 kişi sorguya çekildi ve tesiste bulunan herkes hakkında soruşturma başlatıldı. Çalışanlardan biri daha önce şüpheli bir isim gördüğünü ifade etmiş olsa da olay tam olarak aydınlatılamadı.

DEĞİŞTİRİLMESİ PLANLANIYOR

Il-86’nın hizmet ömrünün yaklaşık 20 yıl olduğu biliniyor. Her ne kadar yolcu uçakları kadar sık uçmasalar da Rusya’nın geri kalan Il-80’lerin 30 yaşın üzerinde olmaları sebebiyle ilerleyen zamanda değiştirilmesi bekleniyor.

Daha önce Rus kaynaklarda yer alan bilgilere göre Il-80 filosunun emekli edilene kadar herhangi bir modernizasyon programına alınması planlanmıyor. Il-80 uçaklarının emekli edilmesinin ardından ‘Kıyamet günü uçağı’ olarak kullanılacak modelin Ilyushin Il-96 olacağı değerlendiriliyor.