Rus muhalefetinin en önemli ismi Aleksey Navalni, Sibirya’da tutulduğu hapishanede 47 yaşında hayatını kaybetti. Ölüm haberi tüm dünyada üzüntü ve Rus yönetimine tepkiyle karşılandı.
DIŞ HABERLER SERVİSİ – Dünya, Sibirya’da bir cezaevinde tutulan Rus muhalif lider Aleksey Navalni’nin ölüm haberiyle sarsıldı. Rusya Federal Cezaevi Servisi, 47 yaşındaki Navalni’nin tutuklu bulunduğu Yamal Yarımadası’ndaki cezaevinde yaşamını yitirdiğini açıkladı.
Navalni’nin ölümüyle ilgili açıklamada, “3 No’lu cezaevinde hükümlü Aleksey Navalni, 16 Şubat’ta yürüyüş yaptıktan sonra kendini kötü hissetti ve bilincini kaybetti. Kurumun sağlık çalışanları hızlıca geldi ve ambulans çağrıldı. Hayata döndürme çabaları sonuç vermedi. Ölüm nedeni tespit edilmeye çalışılıyor” denildi. Navalni’nin ölüm haberi sonrası Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, “Özel talimat vermeye gerek yok, Rusya Federal Cezaevi Servisi gerekli incelemeleri yapıyor” dedi.
Rus Novaya Gazeta gazetesi, Navalni’nin annesinin, oğlunu en son 12 Şubat’ta gördüğünde “hayatta, sağlıklı ve mutlu” olduğunu söylediğini aktardı. Navalni’nin kaldığı “Kutup Kurdu” olarak bilinen cezaevi, ülkedeki en ağır şartlara haiz hapishanelerden biri olarak kabul ediliyor.
Bu arada Münih Güvenlik Konferansı’na konuşmacı olarak katılan eşi Yulia Navalnaya, kürsüde gözyaşlarını tutamadı.
Karizmatik ve korkusuz
Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin’e karşı muhalefetin en önemli ismi olan Navalni, hayatı boyunca bu mücadelesinin bedelini ödedi. Navalni, Putin ve yakın çevresinin yolsuzluk vakalarını ortaya çıkarmasıyla tüm dünyada tanınır bir isim oldu, yolsuzluklarla ilgili belgeselleri milyonlarca kez izlendi.
Birkaç kez hapis yatan Navalni, ülkede geniş kitlelerin hükümet karşıtı protestolara katılmasını sağlayabilecek tek muhalif lider olarak görülüyor, karşısına Putin gibi bir devlet başkanını almaktan çekinmiyordu. 2020’de zehirlenen ve 2021’de tedavi gördüğü Almanya’dan dönen Navalni, gelir gelmez tutuklanmıştı.
Navalni, yasadışı eylemler düzenleme, Devlet Başkanı Putin ve Kremlin aleyhine sözler kullanma ve ‘aşırılık’ yanlısı eylemleri finanse etme suçlamalarıyla 19 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı. Mart 2022’de dolandırıcılık ve mahkemeye itaatsizlik suçlamalarıyla 9 yıl hapis ve 1 milyon 200 bin ruble para cezasına çarptırılan Navalni için tutuklu bulunduğu süre içinde toplamda 5 farklı suçlamadan dava açılmıştı.
Putin’in ‘en çok korktuğu adam’
■Avukat olan Navalni, yolsuzluk karşıtı duruşuyla genç yaşında Rus muhalefetinin en önemli ismi haline geldi.
■Wall Street Journal tarafından Putin’in ‘en çok korktuğu adam’ olarak tanımlandı.
■Siyasi olarak önü kesilen ve aleyhinde açılan davalarla aday olması engellenen Navalni, bir çok kez ölümün kıyısından döndü.
■2020’de uçaktayken Noviçok kullanılarak zehirlendi. Komaya girdi ve uçak acil iniş yaptı. Ölümden dönen Navalni Almanya’ya nakledildi ve burada tedavi oldu. Tedavi sonrası 20221’de ülkesine geri döndü, havaalanında tutuklandı.
■Putin ve Medvedev’i yolsuzlukla suçlayan belgeselleri ardından ülke çapında kitlesel protestolar düzenlendi. Çeşitli uzunlukta cezalar aldı ve seçimlere katılması yasaklandı.
■2023 Aralık ayında Sibirya’daki bir hapishaneye nakledildiği ortaya çıktı. Dondurucu koşullar altında hapis yatan Navalni, buna karşın avukatlarıyla görüşmelerinde neşesini kaybetmedi.
■14 Şubat öncesi eşi Yulia için romantik bir mesaj paylaştı. Evli ve iki çocuk babasıydı.
Tepkiler Kremlin’e yöneldi
■NATO Genel Sekreteri Jens Stroltenberg: Rusya’nın da ölüm koşullarıyla ilgili tüm ciddi soruları yanıtlaması gerekiyor.
■ABD Başkanı Joe Biden: Rus yetkililer kendi hikayelerini anlatacaklar. Şüphesiz ki Putin, Navalny’nin ölümünden sorumludur. Bu olay, Putin’in acımasızlığının bir başka kanıtı.
■Almanya Başbakanı Olaf Scholz: Cesaretinin bedelini hayatıyla ödedi.
■İngiltere Başbakanı Rishi Sunak: Navalni Rusya’da demokrasinin ateşli bir savunucusu olarak, hayatı boyunca büyük bir cesaret gösterdi.
■Fransa Dışişleri Bakanı Stephane Sejourne: Navalni’nin Rusya’daki baskıya gösterdiği direniş, hayatına mal oldu.
■Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy: Açıkçası, işkence gören diğerleri gibi Putin tarafından öldürüldü.