Erken ergenlikte akıllı telefon etkisi

MİNE ÖZDEMİR GÜNELİ- Türk bilim insanları, uzun süre akıllı telefon ve tabletlerden gelen zararlı mavi ışığa maruz kalmanın erken ergenlik riskini artırabileceğini ortaya koydu. Dünyada bir ilk olan araştırma kapsamında Ankara Bilkent Şehir Hastanesi ve Gazi Üniversitesi’nden bilim insanları, 6 ve 12 saat mavi ışığa maruz bırakılan 21 günlük 18 erkek fareyi inceledi. Mavi ışığa maruz kalan erkek farelerde ergenliğin ilk belirtilerinin önemli ölçüde erken ortaya çıktığı saptandı. Ayrıca farelerin mavi ışığa ne kadar uzun süre maruz bırakılırsa, ergenlik dönemlerinin de o kadar erken başladığı, sperm gelişiminin bastırıldığı ve testis dokusunun hasar gördüğü sonucuna ulaşıldı.

Literatüre girdi

Daha önce de araştırmacılar, mavi ışığa maruz kalan dişi farelerde ergenliğin erken başladığını tespit etmişti. Bilim insanları yaptıkları iki araştırmada hem dişi hem de erkek farelerde aynı sonuca ulaştı. Yeni araştırmanın bulguları, Lahey’deki 61. Avrupa Pediatrik Endokrinoloji Derneği’nin toplantısında sunulması ve Frontiers in Endocrinology dergisinde yayımlanmasıyla literatüre girmiş oldu.

Birçok nedeni var

Çoğu çocukta görülen erken ergenliğin birçok nedeni bulunuyor. Araştırma raporunda bu sorunun genetik nedenlerden, tiroid, yaralanma veya tümörlerden kaynaklı beyinde oluşan hasardan da kaynaklanabildiğine dikkat çekildi. Son yıllarda özellikle de Kovid-19 pandemisi sırasında hem kızlarda hem de erkeklerde erken ergenliğin arttığını bildiren birçok çalışmanın yapıldığının vurgulandığı raporda, erken ergenliğe neden olan faktörlerden birinin de mavi ışık yayan cihazların artan kullanımı olduğu kaydedildi.

Yetişkinlere odaklanılacak

Araştırma ekibinde yer alan Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Aylin Kılınç Uğurlu, modern toplumda giderek artan ekran süresinin sağlık üzerindeki sonuçlarını daha fazla araştırmak için deneysel bir temel sağladıklarına dikkat çekerek, “Hem erkek hem de dişi fareleri ergenlik öncesinde mavi ışığa maruz bırakmayı ve bunun üreme organı hasarı ve doğurganlık üzerindeki uzun vadeli etkilerini anlamayı amaçlıyoruz. Nihayetinde bu araştırma önleyici tedbirlere yol açabilir” dedi. Araştırmacılar bundan sonra yetişkin farelerde mavi ışığa maruz kalmanın etkilerine odaklanacak.