Çinli şirketler, ürünlerini ABD’ye arka kapıdan sokmak için nasıl Meksika’yı kullanıyor?

Man Wah Mobilya’nın Monterrey’deki fabrikasındaki üretim hattında yapılan tüm yatar koltuklar ve deri kanapeler % 100 “Meksika Yapımı.” ABD’deki Costco ve Walmart gibi büyük perakendecilerde satılmak için hazırlanıyorlar. Ancak şirket Çinli ve Meksika’taki bu fabrika, Çin sermayesiyle inşa edildi.

ABD, Çin ve Meksika arasındaki üçgen ilişki Meksika’da iş dünyasının gözde sözünün arkasında: yakın kıyıcılık. Man Wah, üretimi ABD pazarına daha da yakınlaştırmak için üretim alanlarını son yıllarda Meksika’nın kuzeyinde götüren sayısız Çinli şirketten biri. Bu hamle, kargoda tasaraffun yanı sıra son mamülün tamamen Meksikalı olmasını sağlıyor ve böylece Çinli şirketler, iki ülke arasında devam eden ticaret savaşında ABD’nin Çin ürünlerine uyguladığı gümrük vergilerinden ve ambargolardan da kaçınabiliyorlar. Şirketin Genel Müdürü Yu Ken Wei dev fabrikayı gösterirken, Meksika’ya taşınmanın hem ekonomik hem de lojistik açıdan anlamlı olduğunu anlatıyor. 

Mükemmel bir İspanyolca ile “Buradaki üretimimizi üçe ve hatta dörde katlamayı umuyoruz” diyor. “Meksika’daki amacımız, buradaki üretimimizi, Vietnam’daki operasyonumuzun seviyesine çıkartmak.”

Firma, Monterrey’e daha 2022 yılında geldi ve daha şimdiden Meksika’da 450 kişiyi istihdam ediyor. Yu Ken Wei fabrikada birkaç üretim hattı daha kurarak, bu sayıyı 1200’den fazla çıkarmayı umduklarını anlatıyor.

Yu “Meksika’daki insanlar çalışkan ve hızla öğreniyolar. İyi operatörlerimiz var ve üretkenlikleri yüksek. Yani, çalışan anlamında da Meksika statejik açıdan çok iyi” diyor.

Yakın kıyıcılık, Meksika ekonomisine büyük bir katkı sağlıyor. Geçen yıl Haziran ayı itibarıyla Meksika’nın toplam ihracatı bir önceki yıla görü % 5,8 arttı ve 52,9 milyar dolara yükseldi.

Eğilimde yavaşlama işaretleri pek görülmüyor. Bu yıl sadece iki ay içinde, 2020’deki toplamın yarısı kadar Meksika’ya yatırım açıklandı.

Man Wah kanepe fabrikası, Çin-Meksikalı üretim alanı Hofusan’ın içinde. Bu tür yerlere talep çok yüksek. Müsait her yer satıldı.

Aslında, Meksika Sanayi Parkları Birliği, 2027’de de k ülkede yapılacak tüm tesislerin de satıldığını söylüyor. Birçok Meksikalı ekonomi uzmanının, Çin’in ilgisinin geçici olmadığını söylemesi şaşırtıcı değil.

Meksika’nın eski Dış Ticaret Bakan Yardımcısı JUan Carlos Baker Pineda “Meksika’ya yatırım getiren yapısal nedenler kalıcı” diyor.

“Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşının yakın dönemde zayıflayacağına dair bir işaret yok.”

Baker Pineda, Kuzey Amerikan serbest ticaret anlaşması USMCA’in müzakere heyetinde Meksika adına yer alanlardan biriydi.

“Çin kökenli sermayenin Meksika’ya gelişi bazı ülkelerin politikaları açısından rahatsız edici olabilir. Ancak uluslararası ticaret yasalarına göre tüm ürünler tam anlamıyla Meksikalı” diyor.

Bu durum, Meksika’ya iki süper güç arasında açık bir stratejik avantaj sağılyor. Meksika son günlerde başlıca ticaret ortağı olarak Çin’i geçti. Bu, önemli ve sembolik bir değişim.

Meksika’nın ABD’yle artan ticareti, kısmen ülkedeki yakın kıyıcılığın ikinci önemli boyutuyla birlikte geldi. Bazı Amerikan firmaları da üretimlerini Asya’daki fabrikalarından bu ülkeye taşıyor.

Belki de en öne çıkan duyuru geçen yıl Elon Musk’tan geldi. Musk, yeni Tesla Gigafabrikasını Monterrey’in dışında kurma planlarını açıkladı. Ancak 10 milyar dolarlık tesisin temeli henüz atılmadı.

Tesla projeye hala bağlı. Küresel ekonomideki kaygılar ve otomobil üreticisindeki son işten çıkarmalar karşısında, planlarını yavaşlattılar.

Ancak bazıları, Çin yatırımları konusuna, Meksika’nın ABD ve Çin arasındaki jeopolitik mücadelenin içine çekilmemek için tedbirli davranması gerektiğini söylüyo.

Meksika’daki Ulusal Özerk Üniversite’nin Çin-Meksika Çalışmaları Merkezi’nden Enrique Dussel, “Şehirdeki yaşlı zengin adam ABD, şehirdeki yeni zengin adam Çin ile sorunla yaşıyor. Ve Meksika hem geçmiş yönetimler hem de şimdiki yönetimlerde bu yeni üçgen ilişkiyle ilgili bir strateji yok” diyor.

ABD-Meksika sınırının her iki yanında seçiler yaklaşırken, yeni siyasi değerlendirmeler olabilir. Ancak Beyaz Saray’da Donald Trump ya da Joe Biden da olsa, ABD-Çin ilişkilerinde pek bir gelişme beklenmiyor.

Dussel, yakın kıyıcılığın “güvenlik kıyıcılığı” terimiyle daha iyi açıklandığına inanıyor ve Washington’un Çin ile ilişkilerinde güvenlik kaygılarını tüm diğer unsurların üzerinde tuttuğunu belirtiyor. Meksika’nın da arada kalmaktan kaçınması gerektiği görüşünde.

Dussel, bu gerilime karşın “Meksika büyük bir tabela koyup Çin’e ‘Meksika’ya hoş geldiniz’ diyor.

“Bunun orta vadede ABD ve Meksika arasındaki ikili ilişkiler adına iyi olmayacağını bilmek için doktora yapmış olmaya gerek yok.”

Bazıları da daha iyimser. Eski Meksikalı ticaret yetkilisi Juan Carlos Baker Pineda “Benim aklımdaki soru bu eğilimin ne kadar süreceği değil, bu eğilimden ne kadar çıkar sağlayabileceğimiz” diyor.

Monterrey’de yetenekli Meksikalı kadın dikişçiler, kuzeye gönderilmeden önce bir diğer kanepenin son dokunuşlarını yapıyor. Amerikalı bir aile, bu kanepeyi yakınlarındaki Walmart’tan satın aldıklarında, üretiminin altındaki karmajık jeopolitik konusunda pek bir fikirleri olmayacak. Ancak bu durum ABD’ye arka kapıdan akıllı bir giriş ya da süper güçler arasındakimaliyetli bir savaşın bir parçası da olsa, küresel ticarette Meksika’nın başlıca avantajlarından biri.