ABD’nin hamlesi İsrail’de depreme yol açtı! ‘Washington-Tel Aviv hattında tarihi kriz’

ABD’nin ilk kez tavır değişikliğine gidip çekimser kalmasıyla, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde Gazze’de ateşkes çağrısı yapan bir karar tasarısı kabul edildi. Daimi üyeler Çin, Rusya, İngiltere ve Fransa metninde açık şekilde acil ateşkes geçen bir tasarıya ilk kez ‘evet’ oyu kullanırken, ABD’nin çekimser kalması dengeleri alt üst etti.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) geçici üyeleri Ekvator, Cezayir, Guyana, Japonya, Malta, Mozambik, Güney Kore, Sierra Leone, Slovenya ve İsviçre’nin sunduğu dört maddeden karar oluşan karar taslağının oylandığı oturum, diplomatik görüşmelerin salonda sürmesi yüzünden 25 dakika geç başladı.

Ramazan ayı boyunca acil ateşkes talebinde bulunan tasarı, tüm rehinelerin koşulsuz şekilde serbest kalması çağrısı da yaptı. Ayrıca tıbbi ve diğer insani ihtiyaçların karşılanması için insani erişimin sağlanması, büyük ölçekte insani yardımın sivillere ulaşması için tüm engellerin kaldırılmasını talep ediyor.

Metindeki ‘kalıcı ve sürdürülebilir ateşkes’ ifadesi son anda ‘uzun soluklu ve sürdülebilir’ ateşkes ifadesiyle değiştirildi.

NETANYAHU İPTAL ETTİ AMA…

İsrail’in ana müttefiki ABD’nin çekimser kalarak tasarının geçişine onay vermesi, beklendiği gibi Tel Aviv’de depreme yol açtı. İsrail tarihinin en sağcı hükümetini kuran Başbakan Binyamin Netanyahu, Washington’a göndereceği heyetin seyahatini iptal ettiğini duyurdu. Söz konusu heyet, İsrail’in ısrarcı olduğu Refah işgalini görüşmek üzere Washington’a gidecekti.

Ancak ayrı bir ziyaret kapsamında Washington’a gelen İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant, Beyaz Saray’daydı. Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile görüşen Gallant, bugün de mevkidaşı Lloyd Austin ile bir araya gelecek. Yerel medyaya yansıyan bilgilere göre, Gallant Washington’daki görüşmelerinde ABD’ye bazı silah sistemleri taleplerini iletecek.

İsrail ve ABD, 1,5 milyon Filistinlinin sığındığı Mısır sınırındaki Refah kentini hedef alacak bir kara saldırısı nedeniyle son haftalarda açık şekilde restleşiyor. Biden yönetimi, sivillerin tahliyesi için somut bir plan olmadan bir işgalin başlamasını istemiyor ve böyle bir saldırının hata olacağını dile getiriyordu.

‘ÇATLAK DERİNLEŞTİ, DİPLOMATİK KORUMANIN KALDIRILMASI ÖNEMLİ BİR ADIM’

BBC Uluslararası İlişkiler Editörü Jeremy Bowen, ‘ABD, Netanyahu’ya karşı sert sözlerin yeterli olmadığına karar verdi’ başlıklı analizine “ABD Başkanı Joe Biden ve Washington’daki üst düzey yetkililer, uzun süredir İsrail’in Gazze’yi hedef alma şekline karşı sabırlarını korumaya çalışıyordu” cümlesiyle başladı:

“Giderek daha da sertleşen bir dille Gazze’de yaşananlardan duydukları rahatsızlığı hem İsrail’e hem de dünyanın kalanına aktardılar. BM Güvenlik Konseyi’nden ilk kez geçen ateşkes kararı, Başkan Biden’ın sözlerin yeterli olmadığına karar verdiğini gösteriyor. İsrail Gazze’yi hedef alma biçimine karşı diplomatik korumanın kaldırılması önemli bir adım. Bu, Beyaz Saray ile İsrail başbakanı Binyamin Netanyahu arasındaki çatlağın da derinleştiğini gösteriyor. Başbakan Netanyahu, karar sonrası ülkesinin en önemli müttefikine sözlü tepki ile karşılık verdi. ABD’nin veto hakkını kullanmama kararını kınadı ve bunun sürdürdükleri savaşa ve rehineleri serbest bırakma çalışmalarına zarar verdiğini iddia etti. Joe Biden ve yardımcıları bu kınamayı aşırı nankör olarak değerlendirebilir.”

Washington’ın 7 Ekim’den bu yana İsrail’in istediği tüm silahları verdiğini ve diplomatik yardımı sunduğunu hatırlatan Bowen, Gazze Şeridi’nde yaşayan 32 binden fazla Filistinlinin çoğunluğu ABD tarafından sağlanan silahlarla katledildiğini belirtti.

“Başkan Biden, çağrılarının göz ardı edilmesinden bıkmış görünüyor” diyen BBC editörü, Beyaz Saray’ın Tel Aviv’e uluslararası baskı dokunulmazlığının sınırı olduğunu göstermeye çalıştığı yorumunu yaptı.

ABD’nin Ramazan ateşkesi kararını veto etmeyerek aynı zamanda İsrail’e sağladığı imkanlar üzerinden gelen suçlamaları da püskürtmeyi amaçladığını kaydeden Jeremy Bowen, İsrail’in şimdi BMGK kararına uyup uymayacağına karar vereceğini yazdı:

“Netanyahu, koalisyon hükümetindeki aşırı milliyetçilerin desteğine güveniyor. Bu koalisyon ona, kararı görmezden gelme çağrısı yapacak. Ancak karar görmezden gelinirse ABD’nin buna yanıt vermesi gerekecek. Başkan Biden’ın baskı anlamında elindeki en büyük koz, İsrail’e askeri nakliye uçakları ile sağlanan silahlar… Bu, Binyamin Netanyahu’nun Beyaz Saray’ı ilk kez çileden çıkarışı değil. 1996’da İsrail’in başbakanı olduğundan beri bunu düzenli olarak yapıyor. Ancak Netanyahu’nun meydan okuyuşu hiçbir zaman bu kadar uzun süreli ya da sert olmamıştı. ABD-İsrail ittifakındaki hiçbir kriz, Gazze savaşının neredeyse altı ayında gelişen kriz kadar ciddi olmamıştı.”

AVUSTRALYA: TÜM TARAFLAR UYMALI

BMGK kararına ilk tepkiler gelmeye başladı. Avustralya, tüm tarafların Güvenlik Konseyi’nden geçen tasarıya uyması gerektiğini kaydetti.

Al Jazeera, Avustralya’nın BMGK kararını memnuniyetle karşıladığı yorumunu yaptı.